De waarde van commercieel vastgoed toont voorzichtig herstel: ontwikkelingen voor een gunstig beleggingsklimaat.
In de afgelopen periode heeft de commerciële vastgoedmarkt opmerkelijke veranderingen ondergaan die zowel beleggers als waarnemers hebben verrast. Het afgelopen jaar werd gekenmerkt door een opvallende daling in de waarde van commercieel vastgoed, vooral bij de grotere panden, waar sommigen tot wel dertig procent van hun waarde verloren. Deze verandering was het gevolg van een combinatie van factoren, waaronder stijgende rentetarieven en een mismatch tussen de verwachtingen van verkopers en de bereidheid van kopers om te investeren (FD, 2023).
De genoemde ontwikkelingen leiden niet alleen tot een aanzienlijke daling in de waarde van vastgoed, maar ook tot een sterke afname van het aantal transacties op de markt, wat duidelijk werd in het tweede kwartaal van 2023. Beleggers zagen zich genoodzaakt distributiecentra en kantoren met aanzienlijke percentages af te waarderen als gevolg van de veranderende financiële omstandigheden.
Hoewel het eerste halfjaar van 2023 grotendeels gewijd was aan deze afwaarderingen en een herijking van beleggingsstrategieën, gloorde er licht aan het einde van de tunnel. Deskundigen voorspelden stabilisatie van de rente in de tweede helft van 2023. Dit gegeven kan nu langzaam bevestigd worden, en kan er voorzichtig gezegd worden dat een periode van herstel ingegaan is (FD, 2023).
Desalniettemin benadrukken experts van CBRE (2024) dat de vastgoedmarkt waarschijnlijk niet geheel terugkeert naar de oude situatie en dat volatiliteit een constante factor kan blijven. De vraag naar vastgoed blijft echter sterk. Een licht dalende kapitaalsmarktrente ligt in het vooruitzicht, dit in combinatie met een gestabiliseerde marktprijs zorgt voor een situatie waardoor het beleggingsklimaat een gunstig vooruitzicht heeft.
Veranderingen in de Markt: Q2 2023 vs. Q4 2023 – Wat is de trend?
In de volgende alinea’s vergelijken we de veranderingen in de commerciële vastgoedmarkt in het tweede kwartaal (Q2) van 2023 met die in het vierde kwartaal (Q4) van hetzelfde jaar op basis van cijfers vanuit NVM Business Ontwikkelingen 2023 Q2, en NVM Business Ontwikkelingen Q4.
Kantorenmarkt:
Q2 2023: In dit kwartaal daalde de opname van kantoorruimte met maar liefst 33% in vergelijking met hetzelfde kwartaal in 2022. Bovendien blijft het beschikbare aanbod van kantoren gestaag afnemen. Deze neerwaartse trend wordt beïnvloed door hoge kosten van huur en personeel, gecombineerd met stijgende rentetarieven (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 was er een opmerkelijke toename in het aanbod van kantoorruimte, wat contrasteert met de voorgaande daling gedurende de afgelopen twee jaar. Er was vooral vraag naar kleinere kantoorpanden, met een sterke voorkeur voor oppervlaktes tussen 200 en 500 m². Dit duidt op een veranderende dynamiek in de markt (NVM, 2023).
Bedrijfsruimtemarkt:
Q2 2023: Hoewel de opname van bedrijfsruimte ook daalde, zij het met 5%, was deze afname minder sterk in vergelijking met kantoren. Het gebrek aan beschikbare grond en panden bleef echter een knelpunt voor de markt, vooral voor MKB-ondernemers die wilden uitbreiden of verhuizen (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 was er een lichte toename in het aanbod van bedrijfsruimte, met name dankzij een grotere beschikbaarheid van nieuwbouwprojecten. De vraag concentreerde zich vooral op logistieke panden met een oppervlakte van meer dan 5.000 m², wat wijst op een veranderend patroon (NVM, 2023).
Winkelmarkt:
Q2 2023: Winkeliers hadden te maken met stijgende kosten en een laag consumentenvertrouwen. Desondanks steeg de opname in dit kwartaal met 9%. Opvallend genoeg nam het aanbod van beschikbare winkelruimte na een lange periode van afname weer toe (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 zette de stijging in het aanbod van winkelruimte voort, vooral als gevolg van faillissementen van grote winkelketens. Dit ging gepaard met dalende huurprijzen, wat resulteerde in een toenemende vraag naar nieuwe huisvesting (NVM, 2023).
Hoewel er nog steeds uitdagingen en onzekerheden zijn in de commerciële vastgoedmarkt, is er een voorzichtig herstel gaande, en beleggers kunnen zich voorbereiden op een mogelijk gunstig beleggingsklimaat met nieuwe kansen en veranderende marktdynamiek. Het is echter essentieel om de marktontwikkelingen nauwlettend te blijven volgen en flexibele beleggingsstrategieën te hanteren om optimaal te profiteren van de veranderende omstandigheden.
Bronvermelding
1. FD (2023). De waarde van commercieel vastgoed toont voorzichtig herstel. Geraadpleegd op [datum]: https://fd.nl/advertorial/mogelijk/1491029/de-waarde-van-commercieel-vastgoed-toont-voorzichtig-herstel
2. CBRE (2024). Real Estate Market Outlook Report 2024. Geraadpleegd op [datum]: https://mediaassets.cbre.com/-/media/project/cbre/shared-site/insights/books/nl-real-estate-market-outlook-2024/real-estate-market-outlook-report-2024-nl.pdf
3. NVM (2023). NVM Business Ontwikkelingen 2023 Q2. Geraadpleegd op [datum]: https://www.nvm.nl/media/thknkzoy/nvm-business-ontwikkelingen-2023-q2-def-extern.pdf
4. NVM (2024). Cijfers Commercieel Vastgoed Vierde Kwartaal 2023. Geraadpleegd op [datum]: https://www.nvm.nl/nieuws/2024/cijfers-commercieel-vastgoed-vierde-kwartaal-2023/
5. Van Bruggen Adviesgroep (z.d.). Hypotheekrente Verwachting. Geraadpleegd op [datum]: https://www.vanbruggen.nl/hypotheekadvies/actuele-hypotheekrente/hypotheekrente-verwachting
De genoemde ontwikkelingen leiden niet alleen tot een aanzienlijke daling in de waarde van vastgoed, maar ook tot een sterke afname van het aantal transacties op de markt, wat duidelijk werd in het tweede kwartaal van 2023. Beleggers zagen zich genoodzaakt distributiecentra en kantoren met aanzienlijke percentages af te waarderen als gevolg van de veranderende financiële omstandigheden.
Hoewel het eerste halfjaar van 2023 grotendeels gewijd was aan deze afwaarderingen en een herijking van beleggingsstrategieën, gloorde er licht aan het einde van de tunnel. Deskundigen voorspelden stabilisatie van de rente in de tweede helft van 2023. Dit gegeven kan nu langzaam bevestigd worden, en kan er voorzichtig gezegd worden dat een periode van herstel ingegaan is (FD, 2023).
Desalniettemin benadrukken experts van CBRE (2024) dat de vastgoedmarkt waarschijnlijk niet geheel terugkeert naar de oude situatie en dat volatiliteit een constante factor kan blijven. De vraag naar vastgoed blijft echter sterk. Een licht dalende kapitaalsmarktrente ligt in het vooruitzicht, dit in combinatie met een gestabiliseerde marktprijs zorgt voor een situatie waardoor het beleggingsklimaat een gunstig vooruitzicht heeft.
Veranderingen in de Markt: Q2 2023 vs. Q4 2023 – Wat is de trend?
In de volgende alinea’s vergelijken we de veranderingen in de commerciële vastgoedmarkt in het tweede kwartaal (Q2) van 2023 met die in het vierde kwartaal (Q4) van hetzelfde jaar op basis van cijfers vanuit NVM Business Ontwikkelingen 2023 Q2, en NVM Business Ontwikkelingen Q4.
Kantorenmarkt:
Q2 2023: In dit kwartaal daalde de opname van kantoorruimte met maar liefst 33% in vergelijking met hetzelfde kwartaal in 2022. Bovendien blijft het beschikbare aanbod van kantoren gestaag afnemen. Deze neerwaartse trend wordt beïnvloed door hoge kosten van huur en personeel, gecombineerd met stijgende rentetarieven (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 was er een opmerkelijke toename in het aanbod van kantoorruimte, wat contrasteert met de voorgaande daling gedurende de afgelopen twee jaar. Er was vooral vraag naar kleinere kantoorpanden, met een sterke voorkeur voor oppervlaktes tussen 200 en 500 m². Dit duidt op een veranderende dynamiek in de markt (NVM, 2023).
Bedrijfsruimtemarkt:
Q2 2023: Hoewel de opname van bedrijfsruimte ook daalde, zij het met 5%, was deze afname minder sterk in vergelijking met kantoren. Het gebrek aan beschikbare grond en panden bleef echter een knelpunt voor de markt, vooral voor MKB-ondernemers die wilden uitbreiden of verhuizen (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 was er een lichte toename in het aanbod van bedrijfsruimte, met name dankzij een grotere beschikbaarheid van nieuwbouwprojecten. De vraag concentreerde zich vooral op logistieke panden met een oppervlakte van meer dan 5.000 m², wat wijst op een veranderend patroon (NVM, 2023).
Winkelmarkt:
Q2 2023: Winkeliers hadden te maken met stijgende kosten en een laag consumentenvertrouwen. Desondanks steeg de opname in dit kwartaal met 9%. Opvallend genoeg nam het aanbod van beschikbare winkelruimte na een lange periode van afname weer toe (NVM, 2023).
Q4 2023: In het vierde kwartaal van 2023 zette de stijging in het aanbod van winkelruimte voort, vooral als gevolg van faillissementen van grote winkelketens. Dit ging gepaard met dalende huurprijzen, wat resulteerde in een toenemende vraag naar nieuwe huisvesting (NVM, 2023).
Hoewel er nog steeds uitdagingen en onzekerheden zijn in de commerciële vastgoedmarkt, is er een voorzichtig herstel gaande, en beleggers kunnen zich voorbereiden op een mogelijk gunstig beleggingsklimaat met nieuwe kansen en veranderende marktdynamiek. Het is echter essentieel om de marktontwikkelingen nauwlettend te blijven volgen en flexibele beleggingsstrategieën te hanteren om optimaal te profiteren van de veranderende omstandigheden.
Bronvermelding
1. FD (2023). De waarde van commercieel vastgoed toont voorzichtig herstel. Geraadpleegd op [datum]: https://fd.nl/advertorial/mogelijk/1491029/de-waarde-van-commercieel-vastgoed-toont-voorzichtig-herstel
2. CBRE (2024). Real Estate Market Outlook Report 2024. Geraadpleegd op [datum]: https://mediaassets.cbre.com/-/media/project/cbre/shared-site/insights/books/nl-real-estate-market-outlook-2024/real-estate-market-outlook-report-2024-nl.pdf
3. NVM (2023). NVM Business Ontwikkelingen 2023 Q2. Geraadpleegd op [datum]: https://www.nvm.nl/media/thknkzoy/nvm-business-ontwikkelingen-2023-q2-def-extern.pdf
4. NVM (2024). Cijfers Commercieel Vastgoed Vierde Kwartaal 2023. Geraadpleegd op [datum]: https://www.nvm.nl/nieuws/2024/cijfers-commercieel-vastgoed-vierde-kwartaal-2023/
5. Van Bruggen Adviesgroep (z.d.). Hypotheekrente Verwachting. Geraadpleegd op [datum]: https://www.vanbruggen.nl/hypotheekadvies/actuele-hypotheekrente/hypotheekrente-verwachting
